Sau 1975, hàng triệu người Việt vượt biên “bỏ của chạy lấy người”. Tài sản cả một đời bỏ lại quê nhà, nhưng khi có điều kiện về thăm quê cũ, dĩ nhiên tài sản không được phép mang theo, nhưng họ lại lén lút mang theo một tài sản tinh thần quý giá - hạt hay cây con mai vàng ngày Tết cho quê hương mới (vì luật lệ rất khắt khe khi du nhập giống cây xứ lạ vào nước sở tại, nhất là Australia và Hoa Kỳ).
 |
| Mai Vàng Florida |
Kể từ đó, mai vàng
ngày tết, và mai tứ quí được trồng ngoài vườn (nơi có khí hậu cho phép), hay
trong nhà (trong chậu, dạng bonsai trong chậu nhỏ) được thấy ở Hawaii
(Honolulu, vĩ độ 21ºN, ngang Hà Nội), Miami (25ºN), Tampa (27 ºN), New
Orleans (29 ºN) Houston (29 ºN), Dallas (32 ºN), San Diego, Little Saigon, Long
Beach, Los Angeles (California, 33-34 ºN), Oklohama City (35 ºN) và San Jose
(California, 37 ºN).
Như vậy, cực bắc của hoa mai vàng của người Việt ở Mỹ là vĩ tuyến 37 ºN).
Tại London (51 ºN), tôi biết có nhiều
người trồng mai vàng trong nhà nhưng không có hoa, ngoài trừ ở Vườn Bách Thảo
Hoàng Gia Kew (Royal Botanic Garden Kew) trồng trong nhà kiếng nhiệt đới (nhiệt
độ điều chỉnh 27-32ºC) có mai vàng trổ hoa vào dịp Easter (đầu tháng 4).
Tại Hoa Kỳ, ở tất cả mọi thành phố có
đông người Việt đều có bán chậu mai vàng và mai tứ quý trong dịp Tết.
Các chậu mai này được
trồng ở các thành phố miền nam California, nơi có nhiệt độ ban ngày >18 ºC,
nhiệt độ ban đêm > 10ºC trong tháng 1 dương lịch, là tháng lạnh nhất trong
năm. Chẳng hạn, nhiệt độ ban ngày/ban đêm vào tháng 1 dương lịch ở San Diego (vĩ
độ 32º.70’N) là 18.9º/10ºC, nhưng thỉnh thoảng có sương muối (frost). Để tránh
chết vì sương muối bất thường, chậu mai được đặt trong sân vườn vào mùa hè và
mùa thu, nhưng dời và nhà hay nhà kiếng vào mùa đông.
Ngay cả ở San Jose (Bắc
California, vĩ độ 37 ºN, nhiệt độ tháng lạnh nhất là tháng 1 dương lịch, nhiệt
độ ngày/đêm 16 º/6 ºC), mai vàng thấy trồng ở chùa Đức Viên, và trong dịp Tết
cũng thấy có bán mai vàng dưới dạng chậu nhỏ hay bonsai, không có bông nhiều và
đẹp bằng ở những nơi khác.
Vì khó bảo vệ, mua
mai về chỉ thưởng ngoạn một năm, giá một cây mai (chưa kể tiền chậu) ở vùng
Little Sài Gòn (nam California) tối thiểu 30 đô la, mai lớn có nhiều hoa thì
giá cao gấp bội, hơn 200 đô la, nên là một thị trường béo bổ cho người sản xuất
mai vàng bán trong dịp Tết.
Ngày nay, đa số mai vàng
bán ở Hoa Kỳ sản xuất từ Hawaii, cùng vĩ độ với vùng Hà Nội, nhưng có khí hậu
ôn hòa, ấm áp trong mùa đông hơn. Tại Honolulu, tháng 2 dương lịch lạnh nhất,
nhiệt độ ban ngày 27 ºC, ban đêm 18 ºC, tương đương với khí hậu vùng Khánh Hòa,
rất lý tưởng cho canh tác hoa mai vàng nở rộ đúng Tết ta.
Xuất mai vàng sang Mỹ không phải là chuyện
dễ dàng
Cách đây 2 năm tôi
cũng nhận được một lời đề nghị xuất một lượng mai sang Mỹ, nhưng cũng từ chối
khéo vị khách hàng này, vì những tiêu chuẩn cây giống, thủ tục xuất quan và nhập
về Mỹ hết sức khắt khe.
Theo nhiều thành viên
trên diễn đàn hoamaixunau cho biết có nhiều khách muốn đặt hàng gửi mai vàng qua Mỹ, nhưng thủ
tục hải quan phía Mỹ rất khó “lọt”. Họ yêu cầu giũ bỏ tất cả đất cát, sát trùng
tuyệt đối, dư lượng hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật, có chứng nhận của Bộ Y tế
v.v… Tính ra nếu đáp ứng đủ các yêu cầu đó thì có lẽ cây mai cũng hết đường sống.
Một số yêu cầu như:
- Phải rũ bỏ hết toàn
bộ chất trồng.
- Quấn bông gòn tẩm
thuốc và dinh dưỡng để giữ nước cho toàn bộ hệ rễ.
- Đưa vào phòng phun
tẩm thuốc sát trùng.
- Giống mai để xuất
phải là mai Bình Định hoặc mai nguyên thủy không ghép vì mấy loại này sức sống
mạnh. Các loại khác dễ chết.
- Sau đó đóng thùng để
xuất, nhưng mà cũng chết khá nhiều - khoảng 25-30%.
Xin giấy phép xuất
sang Mỹ, điều kiện là cây mai phải được gieo trồng và lớn lên trong một trang
trại mà ngay cả mảnh lưới che nắng cũng phải đúng tiêu chuẩn Mỹ, đất, nước,
phân, cách chăm sóc đều phải đăng ký, thời gian trồng phải được kiểm định chặt
chẽ…
Công đoạn chuẩn bị
cây để xuất là công đoạn quan trọng nhất. Cây mai phải sạch hoàn toàn. Giấy
phép xuất khẩu cho xuất mai chỉ cần bám một chút đất trên rễ hay địa y trên
thân là cả kiện hàng bị trả lại ngay.
Rửa xong, cây mai còn
được ngâm vào chậu nước hai lần nữa để bụi đất thật sự trôi đi hết. Ráo nước,
phần rễ được bó tỉ mỉ bằng bông gòn vắt qua nước sạch, quấn màng bọc xung quanh
thân rễ rồi xếp gọn vào thùng xốp.
"Phải
mất hơn 6 tháng, nhờ nhiều mối quan hệ thân quen tôi mới làm xong thủ tục để
chuyển mai qua Mỹ. Nhưng trong 5 lần chuyển mai thì có 3 lần bị trả ngược trở lại.
Bởi chỉ cần một cây trong lô mai còn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, có nấm bệnh,
lập tức mai bị trả về", anh Nguyện một thành viên diễn đàn chia sẻ.
Về chính sách nhập
cây ở Canada có phần “thoáng” hơn Mỹ, không yêu cầu đăng ký và giám sát quy
trình chăm sóc. Chỉ cần gửi cây mai đi xét nghiệm để có loại thuốc xử lý chất
trồng cho phù hợp với tiêu chuẩn ở Canada, giấy kiểm dịch, vé máy bay, hợp đồng
xuất khẩu…
Để đưa mai ra nước
ngoài thật sự là một "hành trình gian khổ".
Cùng chuyên mục:
- Làm sao Mai vàng biết“đọc lịch” trổ hoa vào dịp Tết Nguyên đán, hiểu được bạn sẽ biết Mai mình nở khi nào!
- Tản mạn về giống hoa mai vàng ngày Tết - Mừng xuân Canh Tý 2020
- Vì sao cây mai vàng được xếp ở vị trí đầu tiên trong bộ “Tứ quý” sánh vai cùng với Lan, Cúc vàTrúc?
Tags: mai vàng cali, hoa mai vàng california, mai
vàng florida, Nhiệt độ thích hợp cho cây mai vàng, mai vàng xuất khẩu
Hoa Mai Tết Bình Định